camilpark

  जोतिबा फुले हे डॉ बाबासाहेब आंबेडकरांचे एक गुरु. जोतिबांचे पहिलेवहिले आधारभूत अनेक संदर्भटिपांसह चरित्र धनंजय कीर यांनी लिहिले ते डॉ. आंबेडकरांच्या प्रेरणामुळेच. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे चरित्र कीर यांनी चरित्रनायक हयात असताना आणि त्यांच्याशी प्रत्यक्ष बोलून लिहिले आहे. फुले यांचे चरित्र लिहिण्याची प्रेरणा कीर यांना कशी मिळाली याविषयी कीर यांनी आपल्या प्रस्तावनेत लिहिले आहे. त्या प्रस्तावनेच्या पहिल्याच परिच्छेदात कीर लिहितात: ``डॉ बाबासाहेब आंबेडकर यांचे चरित्र मी लिहीत असताना एका भेटीच्या प्रसंगी, महात्मा फुले यांचे चरित्र लिहिण्याचा आपला मानस आहे असे बाबासाहेबांनी मला सांगितले. परंतु आपली प्रकृती ढासळत असल्याने हे कार्य आपल्या हातून सिद्धीस जाईल किंवा नाही अशी त्यांनी शंका प्रदर्शित केली. त्यावर मी स्वयंस्फूर्तीने उत्तरलो, ``बाबासाहेब, ते कार्य आपण करू शकला नाहीत तर मी ते तडीस नेण्याचा प्रयत्न करीन'. डॉ बाबासाहेब हे, भगवान बुद्ध व महात्मा कबीर या आपल्या दोन गुरुंच्या बरोबरीने महात्मा फुले याना आपले तिसरे गुरु मानीत. डॉ आंबेडकरांचे हे संकल्पित कार्य नि उत्कट इच्छा ह...

  यहुद्यांच्या वऱ्हाडणाच्या Pass Over सणानिमित्त शिक्षा झालेल्या आणि सजा भोगत असलेल्या एखाद्या गुन्हेगारास तुरुंगातून मुक्त करण्याची प्रथा होती. त्याकाळात इस्राएल रोमन साम्राज्याचा एक भाग होते. येशू ख्रिस्ताला कुठल्याही शिक्षेपासून सोडवण्यासाठी इस्त्राएलमधील रोमन सुभेदार पिलात याने या प्रथेचा वापर करण्याचे ठरवले. कारण येशूने कुठलाही गुन्हा केला नाही असे त्याचे मत होते. मात्र त्याच्यासमोर जमलेल्या जमावाने 'येशूला नको, बाराब्बास याला तुरुंगातून बाहेर सोडा'' अशी मागणी केली. बाराब्बास हा एक दरोडेखोर होता. त्यामुळे नाईलाज होऊन पिलात याने बाराब्बास याला तुरुंगातून मुक्त केले आणि त्याऐवजी येशूला क्रुसावर खिळवून ठार मारण्याची सजा द्यावी लागली. अशा प्रकारे बाराब्बास तुरुंगातून बाहेर आला. आणि येशूला क्रुसावर टांगून मारण्यात आले.

पोप पॉल सहावे यांचे निधन झाले तेव्हा मी बारावीला होतो. तो काळ मला आजही आठवतो त्याचे कारण त्या दिवसांत तीन मोठ्या माणसांच्या निधनांच्या बातम्या एकापाठोपाठ ऐकण्यात म्हणजे `निरोप्या' मासिकात वाचण्यात आल्या. पोप पॉल सहावे वारले सहा ऑगस्ट १९७८ला, भारताचे पहिले कार्डिनल व्हॅलेरियन ग्रेशियस त्यानंतर ११ सप्टेंबर १९७८ ला वारले आणि लगेचच नूतन पोप जॉन पॉल यांचे २८ सप्टेंबर १९७८ला निधन झाले. जॉन पॉल पहिले यांची कारकिर्द केवळ ३३ दिवसांची होती. एक महिन्याभरातच झालेल्या त्यांच्या अचानक निधनाने संपूर्ण जगाला बसलेला धक्का मला आजही आठवतो. चर्चच्या दोन हजार वर्षांच्या इतिहासात सर्वाधिक कमी काळ जॉन पॉल पहिले पोपपदावर होते. पोप पॉल सहावे यांचे कर्तृत्व म्हणजे पोप जॉन तेविसावे यांनी सुरु केलेल्या ऐतिहासिक दुसऱ्या व्हॅटिकन परिषदेची सांगता त्यांच्या काळात झाली. दुसऱ्या व्हॅटिकन परिषदेच्या निर्णयांचा एक परिणाम म्हणजे आम्ही श्रीरामपुरात आणि महाराष्ट्रात सत्तरच्या दशकात प्रार्थनेत आणि मिस्साविधीत लॅटिन भाषेऐवजी आमच्या मायमराठीचा वापर करु लागलो. पोप पॉल सहावे यांचे २ डिसेंबर १९६४ रोजी मुंबई येथे आगमन झ...

  "माणुसकी हाच धर्म' मुसलमान आणि ख्रिस्ती लोकांचा वर्षातील पवित्र मानला जाणारा उपवासकाळ सद्या चालू आहे. ख्रिस्ती लोकांचे कॅलेंडर ग्रेगरियन म्हणजे सौरवर्षीय आहे तर मुस्लीम धर्मियांचे कॅलेंडर चांद्रवर्षीय असते. त्यामुळे ख्रिस्तीजनांचा लेन्ट सिझन किंवा उपवासकाळ नेहेमीच फेब्रुवारी अखेरीस किंवा मार्चच्या सुरुवातीला सुरु होतो आणि सुमारे चाळीस दिवसानंतर एप्रिलमध्ये गुड फ्रायडे या सणाने संपतो. तर मुस्लिमांचा रमझान महिना ग्रेगरियन कॅलेंडरमध्ये वर्षभर कधीही असू शकतो. कुठल्याही धर्मात उपवासाच्या पवित्र काळात जे करावयाचे असते ते या काळात मुसलमान आणि ख्रिस्ती लोकसुद्धा करतात. उपवास धरतात, प्रार्थना करतात आणि त्यांनी याकाळात दानधर्म आणि इतर सत्कार्य करावे अशीही अपेक्षा असते. तर पुण्यातील रास्ता पेठेत राहणाऱ्या जावेद खान आणि मायकल साठे या दोघांनी त्यांच्या भिन्न धर्मांच्या या चालू पवित्र काळात एक वेगळ्या प्रकारचे पुण्यकर्म केले. त्यांच्या इमारतीशेजारी असलेल्या सुधीर किंकळे ( वय ७० वर्षे) नावाच्या माणसाचे निधन झाले, तेव्हा त्यांचे अंत्यसंस्कार करण्यासाठी एका बहिणीशिवाय इतर कुणीही ह...

गांधीजी यांच्याइतकी राजमान्यता आणि लोकमान्यता देशात गेली अनेक दशके इतर कुठल्याही व्यक्तीला मिळालेली नाही. गांधींना मानत नसलेली सत्ता आज देशात आणि राज्यात आली तरी त्यात कुठलाही बदल झाला नाही हे तर गांधींची अपरिहार्यता आणि थोरवीच अधोरेखित करते. सत्तरच्या दशकात श्रीरामपूरला आमच्या शाळेत ज्यांच्या जयंत्या आणि पुण्यतिथ्या साजऱ्या होत त्यांत गांधीबाबा होते, पंडित नेहरु होते, टिळक आणि सावरकर होते, भगत सिंगसुद्धा असावेत. टिळक पुण्यतिथीला १ ऑगस्टला हमखास वकृत्व स्पर्धा असायची. शिवाजी महाराजांचा शाळेत फोटो असायचा, मात्र शिवजयंती वगैरे उत्सव साजरे होत नसत. शाहू महाराज, जोतिबा फुले, बाबासाहेब आंबेडकर यांचा तर कुठल्याही कार्यक्रमात नावाने उल्लेखसुद्धा नसायचा. सत्तरच्या दशकाच्या अखेरीस आणि ऐंशीच्या दशकाच्या सुरुवातीस गोव्यात पणजीला पदवी आणि पदव्युत्तर शिक्षणात तत्त्वज्ञान माझा खास विषय होता, त्यावेळी टिळकांचे `गीतारहस्य', मानवेंद्र नाथ रॉय आणि गांधीजी भारतीय तत्त्वज्ञानाच्या अभ्यासात होते. जोतिबा फुले किंवा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे तत्त्वज्ञानाच्या किंवा इतर कुठल्याही शाखांतल्या अभ्यासाचा ...

                                                                                                    ईद मुबारक... आज सकाळी जरा उशीराच म्हणजे साडेदहाच्या सुमारास लक्षात आले की ईदच्या शुभेच्छा कुठल्याच ग्रुपवर  तोपर्यंत दिसल्या नव्हत्या याचे एक खरे कारण म्हणजे या ग्रुपवर मुसलमान लोक एकतर नसतात किंवा त्यांची संख्या खूप कमी म्हणजे अगदी नगण्य असते. खरे तर नाताळ वगळता इतर कुठल्याही सणाच्या, वाढदिवसांच्या, जयंतीच्या आणि पुण्यतिथीनिमित्त मी पोस्ट टाकत नसतो. इतरांच्या सर्वांच्या शुभेच्छा असतात, मग त्यात गर्दी कशाला? असा एक विचार असतो. मात्र रमझान ईद असून सगळ्या ग्रुपवर ती शांतता पाहून मीच मग चारपाच ग्रुपवर ईद मुबारक च्या शुभेच्छा दिल्या. झाले, त्याबरोबर त्या सर्व ग्रुपवर ईद मुबारक च्या अनेक शुभेच्...

  या फोटोला कुठले राष्ट्रीय वा आंतरराष्ट्रीय पारितोषिक मिळायला हवे ? बुलडोझर झोपड्या पाडत असताना, घराला आग लागली असताना एक मुलगी छातीला पुस्तके कवटाळून तिथून पळून जाण्याचा प्रयत्न करते आहे असा दाखवणारा एक व्हिडीओ आणि फोटो आहे. इंडियन एक्सप्रेसने आज पहिल्या पानावर हा फोटो दिला आहे. हा व्हिडिओ उत्तर प्रदेशातील आंबेडकर नगर जिल्ह्यातील आहे. त्यात जलालपूरमध्ये घरे जमीनदोस्त केली जात असताना एका मुलीला तिच्या झोपडीतून पळताना, तिच्या पुस्तकांना घट्ट धरून पळताना दाखवण्यात आले आहे. पाडापाडी चालू असताना पोलीस आणि सरकारी अधिकाऱ्यांच्या गराड्यात ही घाबरलेली मुलगी अत्यंत वेगाने धावते आहे, असे दिसते. बुलडोझरच्या मदतीने घरे पडली जाताना शेजारच्या घरात आग लागली तशी छोटीशी अनन्या आपल्या झोपडीत पुन्हा पळाली आणि तिथून आपल्या सर्वांत मौल्यवान वस्तू - इंग्रजी , हिंदी भाषा पुस्तके आणि गिनती पुस्तक (गणित) - घेऊन ती आपल्या आईकडे आली. " त्या आगीत माझी पुस्तके जळून जातील अन् मग माझ्या शाळेकडून मला दुसरी पुस्तके मिळणार नाहीत असे मला वाटले "असे अनन्याने म्हटले आहे. तिची ही सगळी धावपळ कुणीतरी ट...

                                                                                                       जोसेफ तुस्कानो "अरे, कामिल तू?" त्यांच्याभोवती असलेली गर्दी दूर झाल्यावर मी जवळ गेलो तेव्हा यांचे हे उद्गार ऐकून मला खूप भरुन आले. खूपच आनंद वाटला. आम्हा दोघांची प्रत्यक्ष भेट त्याआधी पुण्यात केवळ एकदाच आणि तीसुद्धा खूप वर्षांपूर्वी झाली होती. आज त्यांना भेटता येणार होते तरी आजकाल त्यांच्या प्रकृतीच्या वाढत्या तक्रारीमुळे ते कसे असतील, मला ओळख देतील की नाही याविषयी मी साशंक होतो. त्यांच्या त्या पहिल्याच वाक्याने तो संभ्रम दूर झाला आणि मग आमच्या मनमोकळ्या गप्पा सुरु झाल्या. "दिवसा शास्त्रज्ञ.. रात्री लेखक" असे जोसेफ तुस्कानो यांचे वर्णन केले जाते. ते मुळचे वसईतील गास या गावचे, म...