भाजीपाव गोंयकारांचो लोकप्रीय नाश्तो ... कोकणी अणकार केला सुनेत्रा जोग हांणी..
गोंयांत सगळ्याक नवी फांतोड उदेता ती एका खाशेल्या आवाजा सयत. "पुई-पुई'' असो सादारण तो आवाज आसता. तुमच्या वाठारांत पाववालो आयला अशें सांगपी तो आवाज. आदीं ऑटोरिक्षांक हॉर्ना खातीर हवेच्या दाबाचेर काम करपी एक उपकरण आसतालें, ताचो वांटकुळोच रबरी भाग दामतकच तातूंतल्यान `पुई-पुई' असो आवाज येतालो. तेंच उपकरण आपल्या सायकलीच्या हॅंडलाक बसोवन, तातूंतल्यान आवाज काडीत गोंयांत हे पाववाले वा पोदेर दरेका घराक आपल्या येवपाची खबर दितात. आपल्या सायकलीचेर वेगवेगळ्या तरांचे पाव प्लास्टिका पोंदा धांपून ह्या वेळार पाववालो येता. पुर्तुगेज भाशेंत पाववाल्याक वा बेकरी मालकाक पोदेर म्हणटात. पुण्यांत दुदाच्या पोतयां खातीर फ्लॅटा भायर ग्रीलाक सकाळीं पोतयो हुमकळायिल्ल्यो आसतात. तश्योच गोंयां दरेका घराच्या कपांवंडाच्या गेटीक पावांखातीर पोतयो हुमकळायतात. दरेका घराचे सकाळ आनी सांजेचे वेगवेगळे पाव थारिल्ले आसतात. चड वा कमी जाय आसत जाल्यार तें मात सांगचें पडटा. फाटल्या दिसांनी अंजुना-वागातोर दर्यादेगेर आशिल्ल्या भयणीच्या घरा सुटये खातीर आयिल्लों. रातीं कितलोय उसरां न्हिदलों तरीं सकाळीं सुर्य उदेवचे आदीं उठप ही म्हजी संवय. ताका लागून पोदेराच्या त्या खाशेल्या आवाजान हांव तट करून उठून घरा भायर आयलों. रस्त्यावयली चडटी सवकासायेन चडून पोदेर म्हज्या घराच्या गेटीमुखार आयलो. सायकलीवयल्यान सकयल देंवून फाटल्या पांटल्यावयलें निळें प्लास्टीक उखलून थारिल्ले पाव ताणें गेटीक लायिल्ल्या पोतयेंत घाले आनी सायकलीर बसून परतून `पुई-पुई' करीत तो फुडल्या घरा दिकेन गेलो. ह्या दोन-तीन मिनटां भीतर म्हज्या मोबायलाचेर ताचो फोटो हांवें घेतिल्लो. गोंयां तुमी पणजे, म्हापशां, मडगांव ह्या शारांत रावपी वा सांतइश्तेव्ह, सांकवाळ, वार्का, वेर्णा सारकिल्या गांवांनी रावपी आसूं, सदां हो पोदेर तुमच्या दारार सकाळीं आनी कांय कडेन सांजवेळारूय येतलोच. मुंबय, पुणे सारकिल्या शारांनी सदां सकाळीं दुदा पोतयो हाडून दितात तेच तरेन गोंयां हे पाव गरजेचे आसतात. गोंयांतल्या जायत्या घरांनी तांतयां, बटर, तरातरांचे सॉसेजीस जशे गरजेचे तशेच सदां सकाळीं नाश्त्या खातीर आनी रातीं जेवणा खातीर ताजे पाव गरजेचे. पाव म्हणलें काय आमचे नदरे मुखार वडा-पावांतलो पाव वा स्लायस ब्रेड येतात. गोंयां मात घरांतल्या लोकांची आवड आनी गरजे प्रमाण वेगवेगळ्या तरांचे पाव घेतात. पावांचे कांय प्रकार म्हळ्यार वडा पावांत वापरतात तो सादो पाव, कडक आनी वांटकुळोच मदीं एक कात्रो आशिल्लो उंडो, ताचे परस व्हडली म्हळ्यार सादारण हाता येद्या आकाराची आनी मोव अशी पोई वा पोळी. गोड्या मूताचें दुयेंस आशिल्ले वा खाणांत साकरेचें प्रमाण कमी घेवपी लोक पोळी खावप पसंत करतात. ख्रिसमस, ईस्टर, गांवांतल्या चर्चीचें वर्सुकी फेस्त, वाडदीस आनी कांय खाशेल्या सण परबां खातीर बनपाव आसतात. ब्रेड ह्या उतरा खातीर वापरतात तें ` पाव’ हें उतर गोंयच्या पुर्तुगेज भाशेंतल्यान मराठींत आयलें. गोंयांत पुर्तुगेजांच्या साडेचारशीं वर्सांच्या राजवटीक लागून पुर्तुगेज भाशेंतलीं जायतीं उतरां मराठींत आयल्यांत. देखीक, पाग ह्या उतरांतल्यान पगार हें मराठी उतर तयार जालां. पणजे मिरामार दर्या देगेर आमच्या लोयोला हॉल प्री-नोव्हिशिएट ह्या जेसुइट्सांच्या सेमिनरी सारक्या कॉलेज होस्टेलांत आमकां भुरग्यांक सदां सकाळीं एक पोदेर चाळीस-पन्नास पावांची लादी दिवन वतालो. हो पाव आमी वेगवेगळ्या तरांच्या भाजयां वांगडा, अंडा-भुर्जी, हाफ-फ्राय वा ऑम्लेटा वांगडा खाताले. रातच्या जेवणाक म्हळ्यार सपराक (डिनर न्हय, सपर म्हळ्यार रातचें सादें जेवण) बीफ करी वा बीफाच्या कसल्याय पदार्था वांगडा मोव पावा बदला उंडो हो पावाचो कडक प्रकार खाताले. ख्रिसमस, इस्टर वा हेर खंयच्याय फेस्ता निमतान वा वाडदीसा निमतान नाश्त्याक पावा बदला बनपाव आसताले. ह्या फेस्तांवेळार बटर, चीज, म्होवा वांगडा हाफ-फ्राय तांतीं खावपाची चैन आसताली. सप्तका मदीं बुधवारा शिवराक जेवणाचो म्हळ्यार दाळ-शीत, पापड, लोणचें हो आडवाद सोडलो जाल्यार सदां दनपारां आनी रातच्या जेवणात मांसाहारी (म्हळ्यार वर्सुयभर फकत बीफ वा नुस्तें. चिकन आनी मटन केन्नाच नासतालें) सुकी आनी पातळ कडी आसताली आनी ताचेवांगडा दनपारां शीत आनी रातचो कुरकुरीत उंडो आसतालो. म्हाका याद जाता, पणजेंतल्या नवहिंद टायम्सांत हांव बातमीदारी करतालों तेन्ना पावाच्या दरांतली वाड वा पावा संबंदांतल्या खंयच्याय बातमे विशीं आमचो वृत्त संपादक एम. एम. मुदलियार खूब जागरूक आसतालो. पाव म्हळ्यार गोंयांत नुस्त्या सारकीच एक जिणेंतली गरजेची वस्त अशें तो म्हणटालो. ताका लागून पावाच्या दरांत वाड वा पावा खातीर लागपी कच्चो म्हाल देखीक मैदो आदी वस्तूंचो तुटवडो हे विशींच्यो बातम्यो सामक्यो म्हत्वाच्यो म्हण पयल्या पानार छापून येताल्यो. गोंयांतल्या त्या तेरा-चवदा वर्सांच्या म्हज्या राबित्यांत हांवें गंवाच्यो चपात्यो, ज्वारी-बाजरेच्यो वा तांदळांच्यो भाकऱ्यो केन्नाच खाल्यो नात. सकाळ-सांज नेमान अशे पाव खावपाचें प्रमाण गोंयांत किरिस्तांव लोकांमदीं चड आसा. हाकाच लागून आदल्या तेंपार तांकां ``पाववाले'' अशें संबोधन लागिल्लें. गोंयांतल्या ह्या जेवणाच्या संवयेक लागून पत्रकारितेच्या अभ्यासा खातीर रशिया आनी बल्गेरियांत गेलों तेन्ना म्हजे खावपा जेवपाचे मातूय हाल जाले नात. थंय सदां नाश्त्याक वेगवेगळ्या तरांच्या पावां वांगडा चीज, बटर, म्होव आनी तांतयां व्हडा प्रमाणांत आसतालीं. त्या दिसांतली खाणांची ही चैन अजून म्हाका याद आसा. बल्गेरियांतल्या सदच्या मांसाहारी जेवणाक लागून आनी ब्रेड खावपाक लागून हेर भारतीय सहकाऱी होमसीक जाले तशें म्हजें जालें ना. कांय वर्सांआदीं युरोपाच्या दौऱ्यार आशिल्लों तेन्ना पॅरीसाच्या धा दिसांच्या राबित्या वेळार रस्त्यांवयल्या फूटपाथांचेर भोंवतना हॉटेलां मुखार पावतकच वेगवेगळ्या ताज्या पावांचो आनी हेर बेकरी उत्पादनांचो खाशेलो वास येतालो. धवो ब्रेड, काळो ब्रेड आदी. थंय म्हाका गोंयच्या पावांची याद आयलीच. ह्या वेगवेगळ्या पावांचें अस्तित्व तुमकां गोंयांतल्या गोंयकारांच्या हॉटेलांनी पळोवपाक मेळटलें. गोंयां तुमी पणजी, म्हापसा, मडगांव वा हेर खंयच्याय शारांतल्या वा गांवांतल्या हॉटेलांत सकाळीं नाश्तो करपाक बसल्यार एक गजाल तुमच्या लक्षांत येतली. ती म्हळ्यार दरेका टेबलार बशिल्ल्या चार-पांच लोकांमदले चडशे जाण एकेच तरेचो पदार्थ मागयतात. तो पदार्थ म्हळ्यार भाजीपाव. मात दरेकल्याच्या प्लेटींतली भाजी वेगवेगळी आसता. ह्या भाजीपावांतल्या पावांचे आनी भाजयांचेय जायते प्रकार आसात. म्हळ्यार एकल्याच्या प्लेटींत बटाट भाजी, दुसरे कडेन टमाट भाजी, तिसरेकडेन पातळ भाजी, मिक्स भाजी, सुकी भाजी, उसळ, वाटाणा भाजी, मुगांची भाजी अशे भाजयांचे जायते प्रकार आसात. पाव लेगीत वेगवेगळे आसूंक शकतात, म्हळ्यार सादो पाव, कडक असो उंडो, मोव आनी वांटकुळीच पोळी वा स्लायस ब्रेड लेगीत. भाजीपाव हो गोंयकारांचो सगळ्यांत लोकप्रीय असो नाश्त्याचो पदार्थ. नाश्त्या खातीर सप्तकांत कितलेय फावट भाजीपाव खावपाचो वेळ आयलो तरी तोच पदार्थ परत फुड्यांत आयलो अशें जायना इतलें हातूंत वैविध्य आसा. हाकाच लागून गोंयांत सुटयेंत आयलों काय नाश्त्या खातीर कितें असो प्रस्न म्हजे मुखार केन्नाच उबो रावना. गोंयांत आसतना भयणीगेर नाश्त्याक भाजी पाव आसता आनी पावा वांगडा केन्ना उसळ, बटाटाची सुकी वा पातळ भाजी आसता. एकाच भाजयेची सप्तकभर केन्नाच पुनरावृत्ती जायना. गोंयां सुटयेंत आसतना नाश्त्या खातीर फोव, उपमा, इडली सांबार, पुरी भाजी अशा मेनूचो हांव केन्नाच विचार लेगीत करीना. महाराष्ट्रांत वडा पाव जायत्या जाग्यांर मेळटा. सादारणपणान ह्या वडा-पावांतल्या वड्याचे घटक सगळेकडेन सारकेच आसतात. पाव सगळे कडेन एकेच तरेचो आसता आनी वड्यांतले घटक पदार्थ बटाट, वाटाणे, मिरसांग अशे थारावीक आसतात. गोंयच्या भाजीपावाचें मात तशें ना. म्हणूनच एकाद्र्या हॉटेलांत एकाच टेबलार बसून चार मनशां भाजीपाव खाता आसत जाल्यार दरेकल्याचो भाजीपाव हेरां परस सामको वेगळो आसूंक शकता. ह्या वैविध्यतायेक लागूनच भाजी पाव हो खाद्यपदार्थ गोंयां सगळ्यांत चड लोकप्रीय खाद्यपदार्थ म्हण आपलें स्थान राखून आसा. गोंयच्या हॉटेलांनीं आनी घरांनी खातात तो भाजीपाव आनी मुंबय, महाराष्ट्रांत आनी हेर वाठारांनी लोकप्रीय आशिल्लो पदार्थ पावभाजी. गोंयचो भाजीपाव आनी हेर वाठारांतली पावभाजी हातूंत जायतो फरक आसा. गोंयच्या हॉटेलांनी ह्या भाजीपावा वांगडा आनीक एक खातात तें म्हळ्यार मिरची भजीं. जायत्या हॉटेलांनी ह्या भाजीपावाची ऑर्डर दिली काय सांगिनासतनाच वेटर मिरची भज्यांची एक प्लेट टेबलार हाडून दवरता, इतली ह्या दोनूय खाद्यपदार्थांक एक सारकी लोकप्रियताय आसा. म्हत्वाचें म्हळ्यार भाजीपाव हो पदार्थ खंयच्याय उडपी वा उत्तर हिंदुस्थानी नाश्त्याच्या खाद्यपदार्थां परस सामको सवाय आसा. अशें आसलें तरी गोंयां जायते फावट येवनूय गोंयचें खाशेलपण आशिल्ल्या ह्या भाजीपावाची जायत्या जाणांक म्हायती नासता. हाचें कारण म्हळ्यार ह्या भाजीपावाची रूच घेवपा खातीर तुमकां गोंयकाराच्याच हॉटेलांत वचचें पडटा. पणजी, म्हापसा, वा हेर वाठारांत तुमी एकाद्र्या उडपी वा गुजराती हॉटेलांत गेल्यार तुमकां थंय फोव, पुरी भाजी, मसाला डोसा, उपीट असलेंच मेळटा. भाजी पाव मेळचो ना. इतलेंच न्हय तर गोंयकारांच्याच एकाद्र्या रिसॉर्ट वा हॉटेलांत तुमी गेल्यार थंयच्या रेस्टॉरंटात लेगीत गोंयचो भाजीपाव मेळचो ना. हो अणभव हांवें स्वता घेतला. गोंयां आसतना पणजे राबितो आसलो काय म्हजी सकाळची कार्यावळ सामकी थारिल्ली आसता. सकाळीं संक सुमार उठलों काय सगळें आटपून मांडवी देगेरच्या दयानंद बांदोडकर मार्गान मिरामार दर्या वेळेर मॉर्निंग वॉकाक वचप. कला अकादेमी जातकच कांपालार पावतकच सकाळीं चलपाक आयिल्ले, क्रिकेट आनी फुटबॉल खेळूंक आयिल्ले आनी अँथलेट्स, बायलां, दादले, शाळेंतलीं भुरगीं, ज्येश्ट नागरीक दिसूंक लागतात. सुदैवान ह्या रस्त्यार सुरक्षीत असो पादचारी मार्ग आसा. गोंयां विद्यार्थी आनी पत्रकार आशिल्लों तेन्ना पणजे, मिरामार आनी ताळगांव वाठारांत हांव तेरा-चौदा वर्सां आशिल्लों. ताका लागून चलता आसतना आदल्यो वळखीच्यो कुरवो दिसतात. पोरन्यो यादी चाळवतात. देखीक, गोंयां १९७७ वर्सा आयल्या उपरांत ज्या एका मजल्याच्या सुपुल्ल्या घरांत हांव दोन वर्सां राविल्लों थंय आतां `टाइम्स ऑफ इंडिया’चें व्हडलें कार्यालय आसा. मार्केटा कुशीक आशिल्ल्या आमच्या नवहिंद टाइम्सच्या पोरन्या एकमजली, नळ्यांच्या, गॅलरी आशिल्ल्या धाकटुल्या कार्यालयाच्या जाग्यार आतां इमारत जाल्या. मिरामार पावलों काय थंयच्या वेळेर मातसो भोंवून हांव परत मिरामार चौकार येतां. तोमेरेन ब्रेकफास्ट करपाचे वेध लागिल्ले आसतात. मागीर थंयच `मार्केट-मार्केट, पोणजे-पोणजे’ अशें म्हणून लोकांक आपोवपी मिनीबशीचो कंडक्टर आसताच. तातूंतली एक बस घेवन सरळ पणजेंतल्या एकाद्र्या हॉटेलांत भाजीपाव खावपाची कार्यावळ जाता. एकाच वेळार पातळ भाजी, वाटाणा भाजी अशा दोन भाजी-पावांची ऑर्डर दिवं येता. वांगडा आनीक कोणूय आसत जाल्यार व्हरायटी म्हण तीन-चार भाजयांची रूच चाखूं येता. गोंयां सुटयेर कॅलरींचो विचार करून, खावपा जेवपाचेर निर्बंध घालपांत शाणपण ना. सकाळीं वा सांजवेळार दर्यांत मन भरसर पेंवपाची म्हजी कार्यावळ आसताच. ताका लागून भाजी पाव, मिरची भजीं खावन वाडिल्ल्यो कॅलरी आपशींच जाग्यार येतात. गोंयां इश्टां सांगाता वा पत्रकार सहकाऱ्यां सांगाता आयलों काय तांकां गोंयच्या ह्या खाशेल्या खाद्यपदार्थाची रूच घेवपाचो आग्रो हांव करतांच. ते खातीर पणजे आनी म्हापशेंच्या म्हज्या आवडीच्या हॉटेलांत हांव तांकां घेवन वतां. आतां मेरेन चडश्या सगळ्यांकूच ह्या भाजीपावाची खाशेली रूच आवडल्या. When in Rome, Do as the Romans do! ' अशा अर्थाची एक लोकप्रीय म्हण आसा. ताका लागून गोंयां केन्नाय आयल्यार हांगाच्या भाजीपावाचो आस्वाद घेवपाची संद चुकोवं नाकात असो म्हजो ह्या सगळ्यांक आगो आसता. Enjoy....Bon Appetit... !!!! Camil Parkhe
गोंयांत सगळ्याक नवी फांतोड उदेता ती एका खाशेल्या आवाजा सयत. "पुई-पुई'' असो सादारण तो आवाज आसता. तुमच्या वाठारांत पाववालो आयला अशें सांगपी तो आवाज. आदीं ऑटोरिक्षांक हॉर्ना खातीर हवेच्या दाबाचेर काम करपी एक उपकरण आसतालें, ताचो वांटकुळोच रबरी भाग दामतकच तातूंतल्यान `पुई-पुई' असो आवाज येतालो. तेंच उपकरण आपल्या सायकलीच्या हॅंडलाक बसोवन, तातूंतल्यान आवाज काडीत गोंयांत हे पाववाले वा पोदेर दरेका घराक आपल्या येवपाची खबर दितात.
आपल्या सायकलीचेर वेगवेगळ्या तरांचे पाव प्लास्टिका पोंदा धांपून ह्या वेळार पाववालो येता. पुर्तुगेज भाशेंत पाववाल्याक वा बेकरी मालकाक पोदेर म्हणटात. पुण्यांत दुदाच्या पोतयां खातीर फ्लॅटा भायर ग्रीलाक सकाळीं पोतयो हुमकळायिल्ल्यो आसतात. तश्योच गोंयां दरेका घराच्या कपांवंडाच्या गेटीक पावांखातीर पोतयो हुमकळायतात. दरेका घराचे सकाळ आनी सांजेचे वेगवेगळे पाव थारिल्ले आसतात. चड वा कमी जाय आसत जाल्यार तें मात सांगचें पडटा.
फाटल्या दिसांनी अंजुना-वागातोर दर्यादेगेर आशिल्ल्या भयणीच्या घरा सुटये खातीर आयिल्लों. रातीं कितलोय उसरां न्हिदलों तरीं सकाळीं सुर्य उदेवचे आदीं उठप ही म्हजी संवय. ताका लागून पोदेराच्या त्या खाशेल्या आवाजान हांव तट करून उठून घरा भायर आयलों. रस्त्यावयली चडटी सवकासायेन चडून पोदेर म्हज्या घराच्या गेटीमुखार आयलो. सायकलीवयल्यान सकयल देंवून फाटल्या पांटल्यावयलें निळें प्लास्टीक उखलून थारिल्ले पाव ताणें गेटीक लायिल्ल्या पोतयेंत घाले आनी सायकलीर बसून परतून `पुई-पुई' करीत तो फुडल्या घरा दिकेन गेलो. ह्या दोन-तीन मिनटां भीतर म्हज्या मोबायलाचेर ताचो फोटो हांवें घेतिल्लो.
गोंयां तुमी पणजे, म्हापशां, मडगांव ह्या शारांत रावपी वा सांतइश्तेव्ह, सांकवाळ, वार्का, वेर्णा सारकिल्या गांवांनी रावपी आसूं, सदां हो पोदेर तुमच्या दारार सकाळीं आनी कांय कडेन सांजवेळारूय येतलोच. मुंबय, पुणे सारकिल्या शारांनी सदां सकाळीं दुदा पोतयो हाडून दितात तेच तरेन गोंयां हे पाव गरजेचे आसतात.
गोंयांतल्या जायत्या घरांनी तांतयां, बटर, तरातरांचे सॉसेजीस जशे गरजेचे तशेच सदां सकाळीं नाश्त्या खातीर आनी रातीं जेवणा खातीर ताजे पाव गरजेचे.
पाव म्हणलें काय आमचे नदरे मुखार वडा-पावांतलो पाव वा स्लायस ब्रेड येतात. गोंयां मात घरांतल्या लोकांची आवड आनी गरजे प्रमाण वेगवेगळ्या तरांचे पाव घेतात. पावांचे कांय प्रकार म्हळ्यार वडा पावांत वापरतात तो सादो पाव, कडक आनी वांटकुळोच मदीं एक कात्रो आशिल्लो उंडो, ताचे परस व्हडली म्हळ्यार सादारण हाता येद्या आकाराची आनी मोव अशी पोई वा पोळी. गोड्या मूताचें दुयेंस आशिल्ले वा खाणांत साकरेचें प्रमाण कमी घेवपी लोक पोळी खावप पसंत करतात. ख्रिसमस, ईस्टर, गांवांतल्या चर्चीचें वर्सुकी फेस्त, वाडदीस आनी कांय खाशेल्या सण परबां खातीर बनपाव आसतात.
ब्रेड ह्या उतरा खातीर वापरतात तें ` पाव’ हें उतर गोंयच्या पुर्तुगेज भाशेंतल्यान मराठींत आयलें. गोंयांत पुर्तुगेजांच्या साडेचारशीं वर्सांच्या राजवटीक लागून पुर्तुगेज भाशेंतलीं जायतीं उतरां मराठींत आयल्यांत. देखीक, पाग ह्या उतरांतल्यान पगार हें मराठी उतर तयार जालां.
पणजे मिरामार दर्या देगेर आमच्या लोयोला हॉल प्री-नोव्हिशिएट ह्या जेसुइट्सांच्या सेमिनरी सारक्या कॉलेज होस्टेलांत आमकां भुरग्यांक सदां सकाळीं एक पोदेर चाळीस-पन्नास पावांची लादी दिवन वतालो. हो पाव आमी वेगवेगळ्या तरांच्या भाजयां वांगडा, अंडा-भुर्जी, हाफ-फ्राय वा ऑम्लेटा वांगडा खाताले. रातच्या जेवणाक म्हळ्यार सपराक (डिनर न्हय, सपर म्हळ्यार रातचें सादें जेवण) बीफ करी वा बीफाच्या कसल्याय पदार्था वांगडा मोव पावा बदला उंडो हो पावाचो कडक प्रकार खाताले.
ख्रिसमस, इस्टर वा हेर खंयच्याय फेस्ता निमतान वा वाडदीसा निमतान नाश्त्याक पावा बदला बनपाव आसताले. ह्या फेस्तांवेळार बटर, चीज, म्होवा वांगडा हाफ-फ्राय तांतीं खावपाची चैन आसताली. सप्तका मदीं बुधवारा शिवराक जेवणाचो म्हळ्यार दाळ-शीत, पापड, लोणचें हो आडवाद सोडलो जाल्यार सदां दनपारां आनी रातच्या जेवणात मांसाहारी (म्हळ्यार वर्सुयभर फकत बीफ वा नुस्तें. चिकन आनी मटन केन्नाच नासतालें) सुकी आनी पातळ कडी आसताली आनी ताचेवांगडा दनपारां शीत आनी रातचो कुरकुरीत उंडो आसतालो.
म्हाका याद जाता, पणजेंतल्या नवहिंद टायम्सांत हांव बातमीदारी करतालों तेन्ना पावाच्या दरांतली वाड वा पावा संबंदांतल्या खंयच्याय बातमे विशीं आमचो वृत्त संपादक एम. एम. मुदलियार खूब जागरूक आसतालो.
पाव म्हळ्यार गोंयांत नुस्त्या सारकीच एक जिणेंतली गरजेची वस्त अशें तो म्हणटालो. ताका लागून पावाच्या दरांत वाड वा पावा खातीर लागपी कच्चो म्हाल देखीक मैदो आदी वस्तूंचो तुटवडो हे विशींच्यो बातम्यो सामक्यो म्हत्वाच्यो म्हण पयल्या पानार छापून येताल्यो.
गोंयांतल्या त्या तेरा-चवदा वर्सांच्या म्हज्या राबित्यांत हांवें गंवाच्यो चपात्यो, ज्वारी-बाजरेच्यो वा तांदळांच्यो भाकऱ्यो केन्नाच खाल्यो नात. सकाळ-सांज नेमान अशे पाव खावपाचें प्रमाण गोंयांत किरिस्तांव लोकांमदीं चड आसा.
हाकाच लागून आदल्या तेंपार तांकां ``पाववाले'' अशें संबोधन लागिल्लें. गोंयांतल्या ह्या जेवणाच्या संवयेक लागून पत्रकारितेच्या अभ्यासा खातीर रशिया आनी बल्गेरियांत गेलों तेन्ना म्हजे खावपा जेवपाचे मातूय हाल जाले नात. थंय सदां नाश्त्याक वेगवेगळ्या तरांच्या पावां वांगडा चीज, बटर, म्होव आनी तांतयां व्हडा प्रमाणांत आसतालीं. त्या दिसांतली खाणांची ही चैन अजून म्हाका याद आसा. बल्गेरियांतल्या सदच्या मांसाहारी जेवणाक लागून आनी ब्रेड खावपाक लागून हेर भारतीय सहकाऱी होमसीक जाले तशें म्हजें जालें ना.
कांय वर्सांआदीं युरोपाच्या दौऱ्यार आशिल्लों तेन्ना पॅरीसाच्या धा दिसांच्या राबित्या वेळार रस्त्यांवयल्या फूटपाथांचेर भोंवतना हॉटेलां मुखार पावतकच वेगवेगळ्या ताज्या पावांचो आनी हेर बेकरी उत्पादनांचो खाशेलो वास येतालो. धवो ब्रेड, काळो ब्रेड आदी. थंय म्हाका गोंयच्या पावांची याद आयलीच.
ह्या वेगवेगळ्या पावांचें अस्तित्व तुमकां गोंयांतल्या गोंयकारांच्या हॉटेलांनी पळोवपाक मेळटलें. गोंयां तुमी पणजी, म्हापसा, मडगांव वा हेर खंयच्याय शारांतल्या वा गांवांतल्या हॉटेलांत सकाळीं नाश्तो करपाक बसल्यार एक गजाल तुमच्या लक्षांत येतली. ती म्हळ्यार दरेका टेबलार बशिल्ल्या चार-पांच लोकांमदले चडशे जाण एकेच तरेचो पदार्थ मागयतात. तो पदार्थ म्हळ्यार भाजीपाव.
मात दरेकल्याच्या प्लेटींतली भाजी वेगवेगळी आसता. ह्या भाजीपावांतल्या पावांचे आनी भाजयांचेय जायते प्रकार आसात. म्हळ्यार एकल्याच्या प्लेटींत बटाट भाजी, दुसरे कडेन टमाट भाजी, तिसरेकडेन पातळ भाजी, मिक्स भाजी, सुकी भाजी, उसळ, वाटाणा भाजी, मुगांची भाजी अशे भाजयांचे जायते प्रकार आसात. पाव लेगीत वेगवेगळे आसूंक शकतात, म्हळ्यार सादो पाव, कडक असो उंडो, मोव आनी वांटकुळीच पोळी वा स्लायस ब्रेड लेगीत.
भाजीपाव हो गोंयकारांचो सगळ्यांत लोकप्रीय असो नाश्त्याचो पदार्थ. नाश्त्या खातीर सप्तकांत कितलेय फावट भाजीपाव खावपाचो वेळ आयलो तरी तोच पदार्थ परत फुड्यांत आयलो अशें जायना इतलें हातूंत वैविध्य आसा. हाकाच लागून गोंयांत सुटयेंत आयलों काय नाश्त्या खातीर कितें असो प्रस्न म्हजे मुखार केन्नाच उबो रावना. गोंयांत आसतना भयणीगेर नाश्त्याक भाजी पाव आसता आनी पावा वांगडा केन्ना उसळ, बटाटाची सुकी वा पातळ भाजी आसता.
एकाच भाजयेची सप्तकभर केन्नाच पुनरावृत्ती जायना. गोंयां सुटयेंत आसतना नाश्त्या खातीर फोव, उपमा, इडली सांबार, पुरी भाजी अशा मेनूचो हांव केन्नाच विचार लेगीत करीना.
महाराष्ट्रांत वडा पाव जायत्या जाग्यांर मेळटा. सादारणपणान ह्या वडा-पावांतल्या वड्याचे घटक सगळेकडेन सारकेच आसतात. पाव सगळे कडेन एकेच तरेचो आसता आनी वड्यांतले घटक पदार्थ बटाट, वाटाणे, मिरसांग अशे थारावीक आसतात. गोंयच्या भाजीपावाचें मात तशें ना. म्हणूनच एकाद्र्या हॉटेलांत एकाच टेबलार बसून चार मनशां भाजीपाव खाता आसत जाल्यार दरेकल्याचो भाजीपाव हेरां परस सामको वेगळो आसूंक शकता. ह्या वैविध्यतायेक लागूनच भाजी पाव हो खाद्यपदार्थ गोंयां सगळ्यांत चड लोकप्रीय खाद्यपदार्थ म्हण आपलें स्थान राखून आसा.
गोंयच्या हॉटेलांनीं आनी घरांनी खातात तो भाजीपाव आनी मुंबय, महाराष्ट्रांत आनी हेर वाठारांनी लोकप्रीय आशिल्लो पदार्थ पावभाजी. गोंयचो भाजीपाव आनी हेर वाठारांतली पावभाजी हातूंत जायतो फरक आसा.
गोंयच्या हॉटेलांनी ह्या भाजीपावा वांगडा आनीक एक खातात तें म्हळ्यार मिरची भजीं. जायत्या हॉटेलांनी ह्या भाजीपावाची ऑर्डर दिली काय सांगिनासतनाच वेटर मिरची भज्यांची एक प्लेट टेबलार हाडून दवरता, इतली ह्या दोनूय खाद्यपदार्थांक एक सारकी लोकप्रियताय आसा.
म्हत्वाचें म्हळ्यार भाजीपाव हो पदार्थ खंयच्याय उडपी वा उत्तर हिंदुस्थानी नाश्त्याच्या खाद्यपदार्थां परस सामको सवाय आसा.
अशें आसलें तरी गोंयां जायते फावट येवनूय गोंयचें खाशेलपण आशिल्ल्या ह्या भाजीपावाची जायत्या जाणांक म्हायती नासता. हाचें कारण म्हळ्यार ह्या भाजीपावाची रूच घेवपा खातीर तुमकां गोंयकाराच्याच हॉटेलांत वचचें पडटा. पणजी, म्हापसा, वा हेर वाठारांत तुमी एकाद्र्या उडपी वा गुजराती हॉटेलांत गेल्यार तुमकां थंय फोव, पुरी भाजी, मसाला डोसा, उपीट असलेंच मेळटा. भाजी पाव मेळचो ना. इतलेंच न्हय तर गोंयकारांच्याच एकाद्र्या रिसॉर्ट वा हॉटेलांत तुमी गेल्यार थंयच्या रेस्टॉरंटात लेगीत गोंयचो भाजीपाव मेळचो ना. हो अणभव हांवें स्वता घेतला.
गोंयां आसतना पणजे राबितो आसलो काय म्हजी सकाळची कार्यावळ सामकी थारिल्ली आसता. सकाळीं संक सुमार उठलों काय सगळें आटपून मांडवी देगेरच्या दयानंद बांदोडकर मार्गान मिरामार दर्या वेळेर मॉर्निंग वॉकाक वचप. कला अकादेमी जातकच कांपालार पावतकच सकाळीं चलपाक आयिल्ले, क्रिकेट आनी फुटबॉल खेळूंक आयिल्ले आनी अँथलेट्स, बायलां, दादले, शाळेंतलीं भुरगीं, ज्येश्ट नागरीक दिसूंक लागतात. सुदैवान ह्या रस्त्यार सुरक्षीत असो पादचारी मार्ग आसा.
गोंयां विद्यार्थी आनी पत्रकार आशिल्लों तेन्ना पणजे, मिरामार आनी ताळगांव वाठारांत हांव तेरा-चौदा वर्सां आशिल्लों. ताका लागून चलता आसतना आदल्यो वळखीच्यो कुरवो दिसतात. पोरन्यो यादी चाळवतात.
देखीक, गोंयां १९७७ वर्सा आयल्या उपरांत ज्या एका मजल्याच्या सुपुल्ल्या घरांत हांव दोन वर्सां राविल्लों थंय आतां `टाइम्स ऑफ इंडिया’चें व्हडलें कार्यालय आसा. मार्केटा कुशीक आशिल्ल्या आमच्या नवहिंद टाइम्सच्या पोरन्या एकमजली, नळ्यांच्या, गॅलरी आशिल्ल्या धाकटुल्या कार्यालयाच्या जाग्यार आतां इमारत जाल्या.
मिरामार पावलों काय थंयच्या वेळेर मातसो भोंवून हांव परत मिरामार चौकार येतां. तोमेरेन ब्रेकफास्ट करपाचे वेध लागिल्ले आसतात. मागीर थंयच `मार्केट-मार्केट, पोणजे-पोणजे’ अशें म्हणून लोकांक आपोवपी मिनीबशीचो कंडक्टर आसताच. तातूंतली एक बस घेवन सरळ पणजेंतल्या एकाद्र्या हॉटेलांत भाजीपाव खावपाची कार्यावळ जाता.
एकाच वेळार पातळ भाजी, वाटाणा भाजी अशा दोन भाजी-पावांची ऑर्डर दिवं येता. वांगडा आनीक कोणूय आसत जाल्यार व्हरायटी म्हण तीन-चार भाजयांची रूच चाखूं येता. गोंयां सुटयेर कॅलरींचो विचार करून, खावपा जेवपाचेर निर्बंध घालपांत शाणपण ना. सकाळीं वा सांजवेळार दर्यांत मन भरसर पेंवपाची म्हजी कार्यावळ आसताच. ताका लागून भाजी पाव, मिरची भजीं खावन वाडिल्ल्यो कॅलरी आपशींच जाग्यार येतात.
गोंयां इश्टां सांगाता वा पत्रकार सहकाऱ्यां सांगाता आयलों काय तांकां गोंयच्या ह्या खाशेल्या खाद्यपदार्थाची रूच घेवपाचो आग्रो हांव करतांच. ते खातीर पणजे आनी म्हापशेंच्या म्हज्या आवडीच्या हॉटेलांत हांव तांकां घेवन वतां. आतां मेरेन चडश्या सगळ्यांकूच ह्या भाजीपावाची खाशेली रूच आवडल्या. When in Rome, Do as the Romans do! ' अशा अर्थाची एक लोकप्रीय म्हण आसा. ताका लागून गोंयां केन्नाय आयल्यार हांगाच्या भाजीपावाचो आस्वाद घेवपाची संद चुकोवं नाकात असो म्हजो ह्या सगळ्यांक आगो आसता.
Enjoy....Bon Appetit... !!!!
Camil Parkhe
Comments
Post a Comment