पंचहौद चर्च पुण्यात अगदी अलीकडच्या काळापर्यंत काही वास्तू आणि ठिकाणे या शहराची ओळख होती, मैलाचे दगड होती. पुण्यातल्या मध्यवर्ती भागातली महात्मा फुले मंडईची नाविन्यपुर्ण आकाराची इमारत, मध्यवस्तीतला शनिवारवाडा, पुणे कॅम्पाव्या एका तोंडाशी असलेले लाल रंगाचे आणि म्हणून लाल देऊळ याच नावाने ओळखले जाणारे ज्यु धर्मियांचे प्रार्थनास्थळ म्हणजे सिनेगॉग. तिकडे शहराच्या आणखी एका टोकाला वानवडीजवळ आणि रेस कोर्ससमोर असलेले १८६० साली बांधले गेलेले भव्य आकाराचे सेंट पॅट्रिक्स कॅथेड्रल आणि गुरुवार पेठेतील उंचच उंच मनोरा असलेले पवित्र नाम देवालय अर्थात होली नेम चर्च. शहराच्या उंच भागावर असलेले पेशवेकालीन पर्वती मंदिर सुद्धा असेच. क्वार्टर गेटपाशी असलेले आणि माधवराव पेशवे यांनी १७९२ साली दिलेल्या जागेवर उभे असलेलें छोटेखानी सिटी चर्च मात्र तसे दुर्लक्षित राहिले, हमरस्त्यावर नसल्याने आजही या ऐतिहासिक वास्तुकडे सहज लक्ष जात नाही. त्याकाळच्या पुण्याच्या सिमित क्षितिजावर दुरुन या वास्तू कुणाचेही लक्ष वेधून घ्यायच्या. शहराच्या स्कायलाईनवर त्यांचे महत्त्वाचे स्थान असायचे. शहरात टोलेगंज उंच इमारतींचे...