कॉम्रेड एस. वाय. कोल्हटकर. दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात पहिले वैयक्तिक सत्याग्रही म्हणून आचार्य विनोबा भावे यांची नागपूर तुरुंगात रवानगी करण्यात आली तेव्हाची ही गोष्ट. विनोबा आणि स्वातंत्र्यसंग्रामातील इतर काँग्रेसची मंडळी त्यावेळी तुरुंगात दररोज सामूहिक प्रार्थना आणि प्रवचने आयोजित करीत. तुरुंगातील सर्वच कैदी या प्रार्थना प्रवचनांस उपस्थित असत. अपवाद केवळ एका तरुण राजकीय कैद्याचा. कम्युनिस्ट चळवळीतील हा तरुण या प्रार्थना-प्रवचनांकडे कधी चुकूनही फिरकत नसे. ही बाब तुरुंगातील सर्व कैद्यांच्या, इतकेच नव्हे तर खुद्द विनोबांच्याही लक्षात आली होती. आणि एके दिवशी खुद्द विनोबाच या कम्युनिस्ट कार्यकर्त्याच्या कोठडीत आले. त्यांच्या त्या तुरुंगवासाच्या सजेचा तो शेवटचा दिवस होता. विनोबांनी त्या कोठडीत एक नजर फिरविली. त्या तरुणाच्या टेबलावर मार्क्सवादी विचारसरणीची अनेक पुस्तके ओळीने रचून ठेवलेली होती. त्यापैकी एक पुस्तक विनोबांनी कुतुहलाने उचलले व त्यातील पाने ते चाळू लागले; पण त्या पुस्तकातील अक्षरे छोटया टाईपातील असल्याने ती वाचणे विनोबांना जमेना. " मार...
Posts
Showing posts from August, 2022
- Get link
- X
- Other Apps
डॉ. अनिल अवचट `गोव्यातून पुण्याला आलो आहे चार दिवसांसाठी.. उद्या सकाळी वैशालीत ये गप्पा मारायला..’’ त्यावेळी १९८९ला जलद संवादासाठी केवळ लँडलाईन फोनचा पर्याय होता. `इंडियन एक्सप्रेस'ला बातमीदार म्हणून रुजू झाल्यावर रानडे इन्स्टिट्युटसमोरच आणि वैशालीसमोर ब्रिटिश कौन्सिल लायब्ररीच्या मागे `मंथली कॉट' बेसिसवर मी राहत असलेल्या माझ्या लॉजवर मला हा निरोप मिळाला होता. पणजीला `द नवहिंद टाइम्स’ चा बातमीदार असताना देबाशिष मुन्शी या `टाइम्स ऑफ इंडिया’च्या गोवा प्रतिनिधीशी दोस्ती झाली होती. `टाइम्स ऑफ इंडिया’ च्या त्याच्या बड्या पगारानुसार पणजीत अल्तिन्हो येथे सरकारी कोट्यातून त्याला आलिशान फ्लॅट मिळाला होती.. तिथेच सर्किट हाऊसमध्ये राहणाऱ्या एका पुणेकराची त्याने मला ओळख करून दिली होती. या सद्गृहस्थाने मला हा निरोप पाठवला होता गंमत म्हणजे त्याचे नाव आता आठवत नाही. मात्र आठवते ती त्यांनी ओळख करून दिलेली ती व्यक्ती. वैशालीत जवळजवळ अर्धापाऊण तास आम्ही तिघे बसलो असणार. काही खाऊन झाल्यानंतर माझे चहाचे दोन कप पिऊन झाल...